Η περιορισμένη έκταση καλλιεργήσιμης γης και η δυσκολία άντλησης των υπόγειων νερών δικαιολογεί το χαμηλό αριθμό οικισμών ανά περίοδο. Τα νέα ευρήματα στον χώρο Νησί που αφορούν την ανακάλυψη προ-νεολιθικής θέσης, εισηγούνται την πρώτη παρουσία ανθρώπων γύρω στο 8.500 – 10.500 π.Χ. Τότε, για πρώτη φορά έφταναν στο νησί τροφοσυλέκτες για πρόσκαιρη διαμονή μέσω της θάλασσας της ανατολικής Μεσογείου. Οι πρώτοι μόνιμοι κάτοικοι της Νεολιθικής εποχής εγκαταστάθηκαν, για μικρό χρονικό διάστημα στη φυσικά οχυρωμένη κορυφή του λόφου Τηγάνι προτού μετακινηθούν στην ενδοχώρα. Φαίνεται ότι για πέντε χιλιετίες η περιοχή δεν ήταν κατοικημένη, αφού μέχρι τώρα δεν έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα της Χαλκολιθικής περιόδου, της εποχής του Χαλκού και της Γεωμετρικής περιόδου.
Κατάλοιπα της Κύπρο-αρχαϊκής και Κύπρο-κλασικής περιόδου έχουν εντοπιστεί σε παράλια θέση που βρίσκεται στο μικρό ακρωτήριο της Μακρονήσου και περιορίζονται σε μερικά θραύσματα ειδωλίων από ένα πρόχειρο ιερό, που βρισκόταν στην ακτή. Η Ελληνιστική περίοδος αντιπροσωπεύεται, από το ιερό της Αφροδίτης, το οποίο βρίσκεται στο τραπεζοειδές πλάτωμα του λόφου, που αναφέρει ο Στράβωνας και περιγράφει ο Ohnefalsch-Richter, καθώς και από τα αποτελέσματα των ανασκαφών στη Μακρόνησο. Τα ταφικά έθιμα είναι στην ουσία ελληνικά και αντιστοιχούν με αυτά που γνωρίζουμε από άλλες νεκροπόλεις στην Κύπρο ιδιαίτερα της Σαλαμίνας και της Πάφου. Η κεραμική που βρέθηκε μέσα στους τάφους υπονοεί επαφές με τον έξω κόσμο -ιδιαίτερα με την ελληνική Ανατολή – συμπεριλαμβανομένης της Συρίας και της Ανατολίας, της Βορείου Αφρικής και της Ιταλίας. Σε αρκετές θέσεις της ρωμαϊκής εποχής βρέθηκαν όστρακα λεπτής κεραμικής της Ελληνιστικής περιόδου, ενώ η ταφική αρχιτεκτονική είναι τυπική της ίδιας περιόδου. Φαίνεται ότι οι περισσότερες ρωμαϊκές θέσεις που εντοπίστηκαν εδώ κατοικήθηκαν και κατά την ελληνιστική περίοδο.