H Σωτήρα είναι ένα μεγάλο αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, στη γεωγραφική περιφέρεια των Κοκκινοχωριών, περί τα 10 χιλιόμετρα νότια της πόλης της Αμμοχώστου.
Προέλευση Ονομασίας
Η Σωτήρα έχει Αγιολογική ονομασία: φέρει το όνομα του Σωτήρος Χριστού. Εξάλλου στις 6 Αυγούστου τελείται μεγάλο πανηγύρι κατά τη γιορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το χωριό ιδρύθηκε κατά τα Βυζαντινά χρόνια, κρίνοντας από την ονομασία του. Πάντως με την ίδια ονομασία αναφέρεται ότι υφίστατο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, ο δε Μας Λατρί περιλαμβάνει τον οικισμό στα κτήματα εκείνα που αποτελούσαν ιδιοκτησία βασιλική. Εξ άλλου βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Sotira. Μερικοί από τους μύθους για τη δημιουργία του χωριού λένε ότι ένας αρχαίος οικισμός ζούσε κοντά στην παράκτια περιοχή της Αγίας Θέκλας. Μετά από επίθεση πειρατών, η ομάδα αναγκάστηκε να μετακινηθεί προς μια πιο ασφαλή ζώνη, και έτσι έκαναν. Κινήθηκαν προς το μέρος όπου η Σωτήρα υπάρχει μέχρι σήμερα και έδωσαν αυτό το όνομα στο χωριό, λόγω της σωτηρίας τους από τους πειρατές. Μια άλλη λαική γνώμη λέει ότι το όνομα της Σωτήρας προήλθε από την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, η οποία χτίστηκε τον 12ο αιώνα από τους Βυζαντινούς.
Ιστορία
Η εκκλησία του χωριού, αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, είναι κτίσμα του 16ου αιώνα και αποτελεί αξιόλογο Μεσαιωνικό μνημείο. Πιθανότατα των αρχών του 16ου αιώνα είναι και άλλη σημαντική εκκλησία, αφιερωμένη στον Άγιο Μάμα. Άλλο εκκλησιαστικό μνημείο κοντά στο χωριό είναι μικρό παρεκκλήσι αφιερωμένο στην Αγία Βαρβάρα, κτίσμα του τέλους του 14ου ή του πρώτου μισού του 15ου αιώνα. Ακόμα, περί τα δύο χιλιόμετρα δυτικά του χωριού υπάρχει άλλη σημαντική Μεσαιωνική εκκλησία της Μέσης Βυζαντινής Περιόδου, αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Του 12ου αιώνα θεωρείται και άλλη σημαντική εκκλησία δυτικά του χωριού, αφιερωμένη στον Άγιο Θεόδωρο και ερειπωμένη σήμερα. Υπάρχουν κι άλλες εκκλησίες στην περιοχή, διαφόρων εποχών, εκ των οποίων αξίζει να σημειωθεί κι εκείνη της Παναγίας της Χορδακιώτισσας. Η ύπαρξη τόσων πολλών εκκλησιών οφείλεται ίσως στο ότι κάποτε ο οικισμός ήταν πολύ μεγάλος, αλλά και στο ότι η περιοχή του ήταν διαχωρισμένη σε μικρά φέουδα που είχε το καθένα την εκκλησία του.
Ο G, Jeffery (1918) σημειώνει και την ύπαρξη αρχαιολογικού χώρου στην περιοχή του χωριού, νότια, κοντά στην περιοχή που είναι σήμερα γνωστή ως «Τόρνος» και φέρει το όνομα της αρχαίας περιοχής «Θρόνοι». Εκεί έχουν βρεθεί αρχαίοι τάφοι και μερικά αρχαία αντικείμενα.