Το Τμήμα Περιβάλλοντος αποτελεί μετεξέλιξη της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, η οποία δημιουργήθηκε το 1986. Πρώτος Διευθυντής της Υπηρεσίας διορίστηκε το 1992 ο κ. Νίκος Γεωργιάδης και στη συνέχεια το 2007 ο κ. Αντώνης Αντωνίου. Η μετατροπή της Υπηρεσίας σε Τμήμα πραγματοποιήθηκε το 2010 και ο διορισμός του κ. Κώστα Χατζηπαναγιώτου ως Διευθυντή Τμήματος έγινε στις 3 Μαρτίου 2011.
Με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, μεγάλος αριθμός νομοθετημάτων έχει υιοθετηθεί στο εθνικό δίκαιο της Κύπρου, δημιουργώντας ισχυρά θεμέλια περιβαλλοντικής πολιτικής, καθώς επίσης και αρκετά περιβαλλοντικά μέτρα και προγράμματα, τα οποία διασφαλίζουν τη διατήρηση και όπου χρειάζεται τη βελτίωση της κατάστασης του περιβάλλοντος.
Το Τμήμα Περιβάλλοντος σαν ρυθμιστική αρχή, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στους περιβαλλοντικούς και αναπτυξιακούς θεσμούς του τόπου. Έχει ρόλο συντονιστή για θέματα στα οποία εμπλέκονται και άλλες αρμόδιες Υπηρεσίες/Τμήματα. Σε θέματα δικής του αρμοδιότητας διαδραματίζει συντονιστικό αλλά και εκτελεστικό ρόλο, αφού εφαρμόζει σειρά πολιτικών και νομοθεσιών σε ένα ευρύ φάσμα θεματικών ενοτήτων, όπως η εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η διαχείριση αποβλήτων, ο έλεγχος της ρύπανσης των νερών και του εδάφους, η κλιματική δράση και η προστασία και διαχείριση της φύσης.
Εκτός των νομοθετημάτων που υιοθετούνται λόγω του ευρωπαϊκού κεκτημένου, το Τμήμα είναι σημείο επαφής και υλοποιεί τις πρόνοιες των πλείστων Συμβάσεων των Ηνωμένων Εθνών που αφορούν το περιβάλλον ενώ παράλληλα εμπλέκεται και στην εφαρμογή του Μεσογειακού Προγράμματος Δράσης (MAP) των Ηνωμένων Εθνών.